Yanıcı patlayıcı ortamlarda kullanılması zorunlu Ex proof fenerler ve ZONE 0, ZONE 1 ve ZONE 2 risk bölgeleri tanımları
Ex Proof fener ve aydınlatma gereçlerinin kullanım alanı, patlama riskinin bulunduğu tüm ortamlardır. Hayati risk oluşturan bir patlama olması için başlıca 3 faktörden oluşan bir üçgenin mevcut olması gereklidir.
- Üçgenin en önemli elementi; yeterli hacimde ortamda yanıcı ve patlayıcı gazların veya buharların veya yanıcı tozların bulunmasıdır.
- İkinci olarak ortamda mutlaka yeterli oksijenin veya temiz havanın bulunması ve yanıcı gaz, buhar ve tozlarla oksijen veya temiz havanın yayılım sağlayarak bir karışım (kombinasyon) oluşturabilmesidir.
- Son olarak da ortamda yüksek riski tamamlayan mutlak bir kıvılcım kaynağı veya yüksek ısı olmalıdır. Bunlar içerisinde dikkate alınması gereken en önemli kıvılcım kaynağı, kişinin kendi vücudunun yaratmış olduğu statik elektriklenme sonucu oluşan kıvılcım ve elektriklenme dir
Bu üç faktörün ortamda aynı anda bulunması gerekmekte ve bu faktörlerin herhangi birinin eksikliğinde patlamanın gerçekleşmeyeceği bilinmelidir.
Hayati risklerin oluşturduğu patlamalarda, yanıcı ve patlayıcı gazların başında hidrojen ve karbon ihtiva eden gazlar olduğu gibi, bütan, etan, metan, etilen, asetilen, propan ve amonyak gibi sıvılardan oluşan hidrokarbon buharlar ve hidrokarbon sıvıların oluşturduğu buharlar arasında da en önemlileri olan petrol ürünlerinden benzin, fuel oil, jet yakıtı, gaz yağı, tüp gaz, tiner, boya sanayi verniği, sıvı mobilya cilası, çakmak gazı, lamba yağı, benzen, tolüen, ksilen ve parafin gelmektedir
Ex proof fener ve aydınlatmaların kullanım alanları “ Zone ” kategorilerine göre ile sınırlıdır. Bunlar başlıca ZONE 0, ZONE 1 ve ZONE 2 sahalar ve ortamlardır.
ZONE 0 ortamı, yanıcı patlayıcı gaz ve buharların sürekli bulunduğu veya daha önceden uzun süreli bulunmuş olduğu ve özellikle kapalı alanlardır, örneğin tank, tanker, benzin ve akaryakıt depoları
ZONE 1 ortamı ise, yanıcı patlayıcı gazların ve buharların çalışma ortamında normalde az yoğunlukta bulunabileceği durumlu ortamlardır. Yanıcı gaz ve buharların Bakım, tadilat ve tamirat sırasında oluşma durumunda veya ZONE 2 olarak tanımlanan bölgeden sızdırma olduğu durumlu ortamlardır.
ZONE 2 bölgelerin de tanımı ise: Yanıcı patlayıcı gaz ve buharların ortamda normal şartlarda mevcut olmadığı veya kısa süreli ve geçici ve çok az yoğunluklarda mevcut olduğu ortamdır. Böyle bir ortamda patlama riski oluşumu, mutlak surette yanlış bir kullanım veya bir kaza sonucu veya alışagelmedik bir uygulama neticesinde meydana gelmektedir
